Öncelikli olarak nominal ve reel döviz kurlarının teorik tanımını yapacak olursak ;
Nominal Döviz Kuru kısaca baz alınan iki ülkenin ulusal paralarının göreli fiyatıdır. Bu tanımı biraz daha açacak olursak , hepimizin yolu mutlaka bir bankaya yada döviz bürosuna yabancı ülke parası almak veya satmak için düşmüştür. Bu exchange ofislerinde gördüğümüz 1 $ = 3,50 TL veya 1 £ = 1,30 $ şeklindeki değerler bize nominal döviz kurlarını ifade etmektedir.
Reel Döviz Kuru ise baz alınan iki ülkenin mallarının göreli fiyatıdır. Reel döviz kurunun teorikteki diğer bir ismi ise 'ticaret hadleridir'.
Reel döviz kurları ile nominal döviz kurları arasında nasıl bir ilişki olduğunu görmek için yalnızca 2 ülkenin olduğunu ve yine yalnızca tek bir malın üretildiğini varsaydığımızda şu şekilde basitleştirilmiş bir ekonomi modeli oluşturabiliriz : Mesela Amerika ve Türkiye'yi baz alıp iki ülkenin de yalnızca kahve ürettiğini varsayalım. 1 $ = 3,50 TL iken 1 kg Amerikan kahvesi 100 $ , aynı şekilde 1 kg Türk kahvesi ise 175 TL olsun. Bu durumda 1 kg Amerikan kahvesi 350 TL edecektir.(100 $ x 3,50) Diğer bir deyişle 2 kg Türk kahvesi 1 kg Amerikan kahvesine eşit olacaktır. Bu yazdıklarımızı formülleştirirsek ;
Nominal Döviz Kuru x Ulusal Malın Fiyatı
Reel Döviz Kuru = -------------------------------------------------------
Yabancı Malın Fiyatı
Yabancı Malın Fiyatı x Reel Döviz Kuru
Nominal Döviz Kuru = --------------------------------------------------
Ulusal Malın Fiyatı
Yukardaki modelde yalnızca tek bir malın olduğunu varsayarak hesaplarımızı yaptık. Ancak reel hayata baktığımızda elbette bir ülkede tek bir malın olduğunu söyleyemeyiz. Bu durumda hesaplarımızı daha geniş bir mal sepeti üzerinden yapmamız gerekmektedir. Bu mal sepetleri her ülkenin Merkez Bankası veya Ulusal İstatistik Kurumu tarafından düzenli olarak hesaplanıp , kamuoyuyla paylaşılmaktadır. (Türkiye için TÜİK verileri) Bu durumda daha geniş bir mal sepetini baz aldığımızda yeni formüllerimiz şu şekilde olacaktır :
Amerika Fiyat Düzeyi (P)
Reel Döviz Kuru = Nominal Döviz Kuru x ----------------------------------
Türkiye Fiyat Düzeyi (P*)
P= Dolar cinsinden ölçülen fiyat düzeyi
P* = TL cinsinden ölçülen fiyat düzeyi
Türkiye Fiyat Düzeyi (P*)
Nominal Döviz Kuru = Reel Döviz Kuru x -------------------------------------
Amerikan Fiyat Düzeyi (P)
Sonuç olarak eğer reel döviz kuru yüksek ise yabancı mallar göreli olarak ucuz olur. Bunun sonucunda ise yerleşik halk daha ucuz olan yabancı malları talep eder ve ithalat artarken ihracat azalır.
Her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
Kaynakça : Mankiw ,N.Gregory, 2010 Macroeconomics
Yorumlar
Yorum Gönder